Türkiye’nin %87’si Stres Altında 

BAREM’in küresel ortağı WIN Kümesi, dünya genelinde ruh sıhhati ve gerilim başta olmak üzere sıhhatle ilgili kapsamlı bir araştırma gerçekleştirdi. Dünya genelinde gerilimin artışta olduğunu belirten araştırmaya nazaran; 2022 yılına kıyasla %36’lık bir artışla Türkiye’nin %87’si gerilim altında. Gerilimin ana kaynağı ise parasızlık. BAREM’in küresel ortağı WIN International, dünya çapında 39 ülkeden 33.866 iştirakçinin görüş ve niyetlerine dayanarak akıl sıhhati ve gerilim de dahil olmak üzere sıhhatle ilgili çeşitli alanlarda elde edilen sonuçlara, iyileştirmelere yahut gelişmelere odaklanan kapsamlı bir araştırma yayınladı. Türkiye bacağının Barem tarafından gerçekleştirildiği araştırmada; tüm dünyada gerilimin önemli bir yükselişte olduğunun altını çiziliyor.

Erkekler bayanlara kıyasla kendilerini daha sağlıklı hissediyor

Araştırma; dünya genelinde şahısların sıhhat seviyesine ait algılarının %74 oranında olumlu olduğunu, lakin pandemi öncesi oranın, %76’nın az farkla da olsa altında olduğunu belirtiyor. Dünyadaki algı ile paralel olarak, Türkiye’de sıhhat seviyesine ait algı %76 ile olumlu; görüşülenlerin %57’si kendini sağlıklı, %19’u ise çok sağlıklı hissediyor. Sıhhat algıları cinsiyetlere nazaran incelendiğinde bayan ve erkekte farklılıklar görülüyor; erkeklerin %84’ü, bayanların ise %68’i kendini “sağlıklı ya da çok sağlıklı” olarak tanımlıyor. Yaş kümelerine nazaran ayrıldığında, Türkiye’de 18-34 yaş ortasındaki bireyler kendilerini öbür tüm yaş kümelerine kıyasla daha yüksek oranda (%86) oranda sağlıklı hissettiğini söylüyor. Sosyo-ekonomik statü bakımından ise; üst ve orta sosyo-ekonomik statü kümelerinde sıhhat algısı sırasıyla, %85 ve % 82 iken, bu oran alt sosyo-ekonomik kümede %57’ye kadar düşüyor.

Hem dünyada hem Türkiye’de gerilim tepeyi zorluyor

Bir evvelki küresel araştırmada dünya çapındaki bireylerin %40’ı, bu yılki araştırmada ise %21,5’i hiç gerilim yaşamadığını belirtiyor. 2022 yılında %60 olarak saptanan “değişen derecelerde gerilim yaşayan” oranının bu yıl, %78,5’e yükseldiği görülüyor. Günlük hayatlarında gerilim yaşadığını belirtenler ortasında, %82 ile tam vakitli çalışanlar ve %83 ile öğrenciler başta geliyor. Coğrafik bölgelere nazaran bakıldığında da, dünyanın en “rahat” bölümü %26’lık bir oranla hiçbir vakit gerilimli hissedilmeyen APAC bölgesi. Türkiye’de ise bireylerin %13’ü gerilim yaşamadığını belirtirken, kendini gerilimli hissedenlerin %51 olduğu; 2022 araştırmasına kıyasla gerilim yaşayan bireylerin %87’ye ulaştığı görülüyor. Türkiye’de günlük hayatta gerilim hissetmeyenlerin oranlarında cinsiyet ve yaş kümelerine nazaran farklılıklar dikkat çekiyor; erkeklerin %19’u, bayanların ise %7’si gerilim yaşamadığını söz ediyor, 55 yaş ve üzerindeki bireylerde gerilim yaşamayanlar %23 ile öbür yaş kümelerine nazaran daha yüksek. Sosyo-ekonomik statü bakımından incelendiğinde ise en çok gerilim hisseden küme %93 ile orta sosyo-ekonomik sınıf iken bu oranlar, üst ve alt sosyo-ekonomik sınıfta %84 – %85 olmak üzere emsal yüzdelerde görünüyor.

Stresin ana sebepleri iş ve para

Katılımcılar, kendilerini gerilimli hissetmelerinin ana nedeni olarak işe bağlı sebepleri (%24) gösteriyor. Cinsiyet ayrımı gözetildiğinde, bayanlara (%20) kıyasla erkeklerin %27’si kendilerine gerilim getiren faktörün daha çok iş olduğunu belirtiyor. Hem erkekler hem bayanların kendilerini eşit derecede gerilimli hissettiği gelir ve parasızlık ise bir öbür kaygı kaynağı (%21). Öte yandan, bayanların aile konusundaki gerilim seviyesi, erkeklerdeki %15’e karşılık %22 ile çok daha yüksek. Bulguların yaşa bağlı olarak değerli ölçüde değiştiği araştırmada, işleriyle ilgili en çok gerilim yaşayanlar 25 ile 44 yaş ortasındakiler (%29) iken 65 yaş üstü için bu oran %9’a kadar düşüyor. Türkiye’de gerilimli hissedilmesinin ana sebebi olarak gelir ve parasızlık (%24) faktörleri tepede yer alıyor. Gerilim nedenlerinde ikinci sırada gelen iş gerilimi (%17), cinsiyet ayrımına nazaran incelendiğinde erkeklerde %26 iken bayanlarda %8 olarak ortaya çıkıyor. Gerilim nedenlerinde üçüncü sırada ise %13’lük bir yüzdeyle aile yer alıyor; aileye bağlı nedenler bayanlarda erkeklerin dört katı olup %20 civarına denk geliyor.

39 Ülkede 33 Bin Kişi İle Görüşüldü

Çalışmada 39 ülkede 33,866 bireyle görüşüldü. Araştırma Türkiye’de 20 – 26 Ocak 2024 tarihleri ortasında CATI (Bilgisayar Dayanaklı Telefon Görüşmesi) metoduyla 523 kişi ortasında gerçekleştirildi.

• Dünya genelinde stres yaşayanların oranı %36 artarak %78,5’e yükseldi.
• Türkiye’de stres yaşamayanların oranı sadece %13.
• Stresin en büyük sebebi %24 ile gelir ve parasızlık.
• İş stresi ise %17 ile ikinci sırada yer alıyor.
• Kadınlar erkeklerden daha fazla stres yaşıyor.
• 18-34 yaş arası grup kendilerini diğer yaş gruplarına göre daha sağlıklı hissediyor.
• Alt sosyo-ekonomik statüdeki bireyler daha fazla stres yaşıyor.

Stres Sebepleri:

• İş (%24)
• Gelir ve parasızlık (%21)
• Aile (%13) (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)